paniek en angstreakties

Een echte paniekgeit ben ik niet, ik vind niet iedere onbekende en mogelijk gevaarlijke situatie de moeite van een angstreaktie waard, maar een ijzeren gestel heb ik zeker niet. En zoals bij de meeste mensen heeft mijn gezond verstand de neiging mij snel te verlaten wanneer ik om me heen alleen nog maar gevaar zie (of denk te zien).

Je snapt dat ik een recent artikel op het National Geographic Adventure Blog over het onderdrukken van paniekreacties met meer dan gewone belangstelling las.

In het artikel wordt beschreven dat je in een panieksituatie als eerste je ademhaling onder controle moet krijgen. Dat is inderdaad mijn meest toegepaste truukje om een opkomende paniekgolf te onderdrukken. Direct even diep ademhalen en me concentreren op een lage ademhaling is uiterst doeltreffend om de boel weer goed te kunnen overzien, in plaats van die vreemde focus op gevaar die paniek oproept. Dat komt mooi uit, want overzicht krijgen over je situatie is volgens het artikel de tweede stap: waar bevind je je (ook al is dat zonneklaar) en wat is er aan de hand. Daarna maak je een georganiseerd plannetje en voert dat vervolgens stap voor stap uit.

Het overzicht krijgen over je situatie was eigenlijk nieuw voor mij. Het is ook een beetje raar om tegen jezelf te zeggen: "Je staat op het zevende relais van een route van acht touwlengtes, tot nu toe ging het klimmen prima, op wat routevindingsproblemen na en aan de overkant van het dal is het voorspelde onweer zojuist een uur te vroeg begonnen", terwijl het eerste zo klaar is als een klontje en het laatste de directe aanleiding voor de opkomende paniek.

In bovengenoemde situatie (mijn klimmaatje tijdens die tocht herkent hem vast al) concentreerde ik me, na vijf keer diep ademhalen, op de dingen die ik op dat moment aan het doen was en moest doen. Dat was dus eigenlijk het maken van het stappenplan, alleen ik had niet verder gedacht dan datgene waar ik mee bezig was. Dat lukte goed zonder verdere angstgevoelens, ik zekerde Frans netjes omhoog, alleen toen hij even later naast me stond en zich ingeklipt had, voelde ik toch weer de paniek opkomen rondom het onweer en ik herinner me nog dat het ombouwen van het relais niet zo denderend ging.

Ik vermoed dat het focussen op de situatie inderdaad heel goed had kunnen helpen om die paniek niet nog eens de kans te geven. We waren nu eenmaal waar we waren en daar konden we niet snel iets aan veranderen. Maar de paniek riep "Abseilen, abseilen, snel weg hier!".

Ok, dat laatste was dan wel een redelijke reaktie, maar 'snel weg hier' en 'abseilen' waren in dit geval toch heus twee tegenstelde zaken. Gelukkig vindt Frans het een stuk makkelijker het hoofd koel te houden en benoemde hoe het werkelijk zat: het routeverloop was verre van gunstig voor abseilen en we zouden zomaar anderhalf uur bezig kunnen zijn, in de kale wand, voor we beneden stonden. Doorklimmen kostte hooguit 30 minuten en waarschijnlijk was er boven een gunstige, beschutte abstieg. Dus we klommen door en bereikten veilig de top en daarna het dal, terwijl het onweer zich nog wat langer aan de overkant van het dal ophield.

De interessantste gedachte die ik had na het lezen van het artikel: plannen en ordenen zijn sowieso niet mijn sterkste kanten. Zou het kunnen zijn, dat moeite met ordenen en volgens plan uitvoeren van activiteiten in het dagelijks leven samenhangt met ontvankelijkheid voor paniek? Herkent iemand dat?

© van de foto: Jim Linwood